Pojam gimnazija
Gimnazije kroz vreme i mesta su se menjale, ali ovaj pojam prihvaćen je u svom izvornom značenju i zadržan do danas u gotovo svim jezicima. Pojam gimnazija nastao je od starogrčke reči „γυμνάσιον“ i korišćen je za obrazovnu instituciju u kojoj učenici stiču intelektualno i fizičko obrazovanje. Da ovaj pojam zaista ima svoje korene u Antičkoj Grčkoj pokazuje nam i činjenica da grčki obrazovni sistem danas uključuje tri nivoa obrazovanja pre fakulteta – dimotiko (δημοτικό σχολείο), nešto slično našoj osnovnoj školi, zatim naredne 3 godine idu u gimnasio (Γυμνάσιο), nešto između naše osnovne i srednje škole i poslednje 3 godine idu u likio (Λύκειο), što ima ulogu naše srednje škole.
U našoj zemlji gimnazija predstavlja četvrorogodišnju školu koja sledi nakon osnovne, a predstavlja pripremu za studije.
Razvoj gimnazije kroz vreme - različiti tipovi gimnazija
Kada je reč o istorijskom razvoju, pretečom gimnazija smatraju se tzv. Latinske škole, koje predstavljaju prve obrazovne ustanove “gimnazijskog” tipa. Johan Štrum je 1538. godine osnovao latinsku školu u Strazburu iz koje se kasnije razvija klasična gimnazija. U ovim prvim gimnazijama velika pažnja je poklanjana jezicima, kao što su latinski i starogrčki, dok se matematici, odnosno računanju nike posvećivala značajnija pažnja. Tek oko 1570. godine u ovim školama se počela predavati matematika, kao i geografija i istorija. Klasična gimnazija je trajala četiri godine tokom koje su đaci obavezno pogađali latinski jezik, dok je starogrčki bio obavezan dve.
Iz ovih škola razvija se realna gimnazija, tzv. realka, koja najviše podseća na tip gimnazije koji je nama poznat danas. U takvim gimnazijama su postojala dva smera i to jedan fokusiran na društvene, a drugi na prirodne nauke, odnosno društveno – jezički i prirodno – matematički smer. U program realke nije ulazio starogrčki jezik, dok je latinski bio obavezan na oba smera prve dve godine.
Treći tip gimnazija koji se razvio su specijalizovane, na primer filološka ili matematička gimnazija, koje naglasak stavljaju na jezike, odnosno na matematiku. U našoj zemlji danas, pored posebnih matematičkih i filoloških gimnazija, u mnogim gimnazijama opšteg tipa postoje posebna filološka i specijalno matematička odeljenja. Takođe, specijalizovane gimnazije podrazumevaju i gimnazije za sportiste i druge namenjene učenicima sa posebnim talentima i sposobnostima. Zbog munjevitog razvoja tehnologije, danas se otvaraju i posebni IT smerovi u gimnazijama koji deci pored opšteg obrazovanja, pružaju dodatna informatička i tehnološka znanja naophodna za život i rad u 21. veku.
Prve gimnazije u našoj zemlji
Gimnazije u našoj zemlji su od svog osnivanja bile klasične i u njima su se mladi obično pripremali za profesije činovnika ili za školovanje u inostranstvu. Prema mišljenju istoričara u 19. veku se došlo do zaključka da gimnazije kao takve ne pružaju dovoljno praktičnih znanja, zbog čega počinju da se otvaraju realke. Prve realne gimnazije bile su između klasične gimnazije i stručne škole, pa su učenicima obezbeđivale dovoljno široku bazu znanja i veština za budućnost. Godine 1839. osnovana je prva polugimnazija u Beogradu.
Karlovačka gimnazija – 1792.
Karlovačka gimnazija osnovana je 1792. Godine i smatra se prvom gimnazijom na našim prostorima. Ovu školu osnovao je karlovački mitropolit Stefan Stratimirović i odmah po osnivanju postala je centar srpske prosvete, kulture i duhovnosti. Gimnazija u Sremskim Karlovcima danas obrazuje učenike na smerovima živih i klasičnih jezika, kao i one posebno talentovane za istoriju i geografiju.
Gimnazija Jovan Jovanović Zmaj – 1810.
U Novom Sadu je osnovana prva srpska pravoslavna gimnazija “Jovan Jovanović Zmaj” 1810. godine. Ova škola je zvanično počela sa radom 1816. godine, a već u narednih tridesetak godina iz nje je izašlo preko 3300 obrazovanih ljudi, što imalo ogroman značaj za razvoj Srbije u tom periodu. Gimnazija je tada bila klasično-humanističkog tipa što se vidi iz broja časova izučavanja jezika. Kroz ovu školu u 19. veku prošli su neki od najobrazovanijih i najistaknutijih Srba, kao što je Jovan Jovanović Zmaj, po kome će škola kasnije dobiti ime.
U gimnaziji danas postoje četiri smera: opšti, prirodno-matematički, društveno-jezički i smer za učenike talentovane za matematiku. A od 2007. godine, gimnazija Jovan Jovanović Zmaj ima i ogledna odeljena za učenike sedmog i osmog razreda osnovne škole.
Kragujevačka gimnazija – 1833.
Viša ili tzv. Vrehovna škola osnovana 1830. godine u Beogradu je premeštena u Kragujevac i pretvorena u gimnaziju. Ova škola smatra se prvom gimnazijom u Kneževini Srbiji, a njenoj važnosti za srpski narod doprinosi i činjenica da je nastala u jeku borbe za nacionalni identitet i nezavisnost srpskih obrazovnih institucija.
Danas ova škola ima nekoliko smerova: odeljenje učenika sa posebnim sposobnostima za računarstvo i informatiku, odeljenje učenika sa posebnim sposobnostima za matematiku, odeljenje učenika sa posebnim sposobnostima za biologiju i hemiju, kao i ogledno odeljenje sedmog razreda osnovne škole.
Čačanska, Šabačka i Zaječarska gimnazija – 1837.
Gimnazije u Čačku, Šapcu i Zaječaru nastale su 1837. Godine nakon što je Vuk Karadžić poslao pismo Knezu Milošu da bi trebalo otvoriti tri gimnazije, jednu u Šumadiji, drugu preko Morave i treću preko Kolubare. Šapčani su uz svoju školu dobili i prvu biblioteku koja je bila centar kulturnog života grada.
Prva beogradska gimnazija – 1839.
Prva beogradska gimnazija je nekoliko puta menjala svoje mesto i naziv. Skoro pola veka od svog osnivanja zvala se Gimnazija beogradska, ali kada su počele da se pojavljuju druge gimnazije u Beogradu, konačno je dobila naziv Prva beogradska gimnazija. Nakon četiri promene adrese, škola je 1936. godine premeštena u ulicu Cara Dušana 61, gde se i danas nalazi.
Danas Prva beogradska gimnazija ima 37 odeljenja raspoređena na prirodno-matematički, društveno-jezički i smer odeljenja za učenike sa posebnim sposobnostima za računarstvo i informatiku.
Valjevska gimnazija – 1870.
Valjevska gimnazija počela je sa radom 1870. godine kao dvorazredna Gimnazijska realka. U toku Prvog svetskog rata škola nije radila, a školski prostor je služio kao Valjevska bolnica. U školi su 1960. godine ustanovljena dva smera: prirodno-matematički i društveno-jezički. Zahvaljujući svom značaju za razvoj kulture i prosvete u Srbiji Valjevska gimnazija je 1995. godine dobila Vukovu nagradu.
Danas ova škola pored prirodno-matematičkog i društveno-jezičkog smera, ima i specijalno matematički i filološki smer, kao i ogledna odeljenja za učenike osnovne škole.
Era modernog gimnazijskog obrazovanja: Gimnazija Tvrđava - 2020.
Gimnazija Tvrđava je privatna srednja škola osnovana u Novom Sadu sa ciljem da prevaziđe nedostatke državnih srednjih škola i učenicima ponudi inovativno iskustvo učenja koje zaista priprema za život i rad u budućnosti. Škola se nalazi u centru Novog Sada, u Jevrejskoj ulici, na mestu stare Baletske škole.
Idejni tvorac i jedan od osnivača je Dragan Kovačević, nastavnik engleskog jezika, autor poznatog YouTube kanala i sajta Virtuelna Učionica i vlasnik IT firme Zequester, specijalizovane za izradu internet platformi za učenje na daljinu i interaktivnih edukativnih sadržaja koja omogućava implementaciju najsavremenije tehnologije u nastavi. Drugi osnivač je osnovna škola Tvrđava čiji je kvalitet nastave i visok nivo organizacije prenet i na Gimnaziju.
Kako je u savremenom svetu od presudne važnosti razvoj praktičnih i primenljivih znanja, treći osnivač je IT firma Vega IT iz Novog Sada, koja deci obezbeđuje praksu i stipendije omogućavajući im da ono što razvijaju veštine koje će im biti potrebne na fakultetima i tržištu rada.
Gimnazija Tvrđava primenjuje adaptivni model učenja omogućava svakom učeniku da dostigne svoj maksimum, a da u isto vreme neguje svoja interesovanja i to u okviru dva smera:
- IT
- Društveno-jezički
Uz fokus na znanja i veštine za 21. vek, gimnazija Tvrđava priprema učenike za budućnost, osiguravajući da veštine koje steknu tokom školovanja mogu da primene u različitim okruženjima i okolnostima.
Zakažite informativni sastanak i upoznajte se sa uslovima upisa u Tvrđavu.
